środa, 24 lipca 2019

"Dehybrydyzacja" hybrydy F1 - czyli jak wyhodować pomidora "sklepowego"

Wielu z pomidorowych zapaleńców pokusiło się zapewne nie raz by wysiać nasiona zebrane z owocu pomidora zakupionego w sklepie/markecie. Celowo w tym miejscu pominęłam targowiska czy stragany, gdyż tam zwykle pojawiają się pomidory odmian ustalonych... 
Ostatnio, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy najbardziej tęsknimy za smakiem pachnących i dojrzałych w słońcu pomidorów trafiają do marketów przeróżne pomidory - jak się okazuje hybrydy F1. Osobiście spotkałam się z takimi hybrydami jak: Caniles F1, Adora F1 czy Sweet Marmande.


Zwykle w uprawie towarowej (a taka trafia do marketów) producenci wykorzystują hybrydy - pokolenie F1. Nie bawią się w selekcję przez kolejne pokolenia, tylko wielokrotnie wykonują stałe krzyżówki, kiedy pomidor ma oczekiwane cechy handlowe.

O ile kiedy sami hodujemy krzyżówki z własnego zapylenia krzyżowego czy np. z nasion krzyżówek Kozuli mamy choć trochę wiedzy na temat pomidorowych "rodziców" o tyle w przypadku wysiewu nasion z zakupionego pomidora tej wiedzy nie mamy.

Genotyp i fenotyp - znowu ta genetyka!

Rzecz będzie o genotypie i fenotypie oraz trochę o utrwalaniu cech recesywnych.

Wracamy więc do naszego wymarzonego pomidora, co to ma być żółty i mieć ziemniaczane liście:

Mamy więc dwie odmiany. Jedna ma czerwone owoce i ziemniaczane liście, druga ma regularne liście i żółte owoce.
Cechami dominującymi, jak już ustaliliśmy są czerwone owoce i regularne liście, z kolei cechami recesywnymi są żółte owoce i ziemniaczane liście.

W pokoleniu F1 każda para genów jest heterozygotyczna!

W pokoleniu F2 (i w każdym następnym) geny na nowo rekombinują tworząc nowe "pary jajeczne", pokazują się wszystkie trzy typy połączeń genów czyli heterozygoty, homozygoty z cechami dominującymi i homozygoty z cechami recesywnymi.

Pokolenie F3 i dalsze - rozkład statystyczny cech

W pokoleniu F3 i w dalszych pokoleniach będzie dochodziło do dość szybkiego zaniku ilości heterozygot na korzyść homozygot. Proces ten będzie następował w tempie zmniejszania się ich o połowę w każdym kolejnym pokoleniu.
W pokoleniu F3 homozygot (oczywiście pod względem jednej cechy!) będzie aż 75%!

Jak więc widzimy w miejsce heterozygot (mieszańców) będzie się pojawiało coraz więcej homozygot, które w kolejnych pokoleniach będą już miały cechy w "pewnym zakresie" utrwalone (celowo pisze, że w "pewnym zakresie" ponieważ pomimo tego, że np.kolor owoców będzie nam się zgadzał we wszystkich egzemplarzach, to inne cechy wciąż będą się ustalały - rekombinowały będą pozostałe geny).

Pokolenie F2 - rozkład cech - rekombinacja genów

Jak już pisałam w poprzednim poście W pokoleniu F1 każda para genów jest heterozygotyczna. Kiedy wysiejemy nasiona uzyskane z pomidorów pokolenia F1 otrzymamy pokolenie F2.

W POKOLENIU F2 nasze geny rozpoczynają pierwsze próby by sie od siebie oddzielić. Rekombinują.
Pojawiają się równe szanse na wniesienie zarówno genu dominującego jak i recesywnego.

Heterozygota i homozygota, pokolenie F1

Co będzie działo się z genami i cechami pomidorów w pokoleniu F1 i w kolejnych pokoleniach zilustruję na przykładzie modeli jajek.

Wyobraźmy sobie, że każde jajko to nasionko, które przekazuje określony pojedynczy gen roślinie pomidora.